Yunanlı matematikçi, yorumcu Proklos’a göre İ.Ö. III. yy.’da İskenderiye’de yaşadı. Yapıtlarının en önemlisi, klasik yunan geometrisinin çok geniş bir birleşimi olan Stoikheia’dır (Geometrinin öğeleri). Eukleides bu kitapta, açık ortak kavramlar olan birkaç tanım, koyut (çelişkisiz yadsınabilecek varsayımlar) ve belitten gitgide karmaşıklaşan önermeler çıkardı. Koyutların açıklıkla formülleştirilmesi, Eukleides’in, algılanabilir gerçekliği soyutlama isteğini gösterir ve belit yönteminin ilk uygulamasını oluşturur. Mantık çatısının kesinliği, temel kavramların doğru seçimi, tanıtlamalarının açıklığıyla bu yapıt bütün çağlarda matematikçilerin büyük ilgisini çekti ve iki binyılı aşkın bir süre onlara örnek oldu. Tümü 13 kitaptan oluşur, bunlara, daha sonra yazılan ve Hypsikles’e mal edilen iki kitap daha eklenir. İlk 13 kitabın, yalnızca bir tek kişinin yapıtı mı, yoksa Eukleides’in çevresinde toplanan bir okulun yapıtı mı olduğu bilinmemektedir. İlk dört kitap, düzlem geometriye ayrılmıştır; çokgen ve çembersel şekillerin temel özelliklerini inceler. İkinci kitap geometrik cebir denen kavramın temellerini atar; bu kitapta tüm nicelikler, geometrik olarak gösterilir ve tüm işlemler geometrik olarak, yani cetvel ve pergelle çizilerek gerçekleştirilir. Çok daha karmaşık olan beşinci kitap, kimi kaynaklarda Knidoslu Eudoksos’a mal edilir . Oranlar ve orantılar kuramının açıklandığı bu kitap, büyüklüklerin ölçümü kuramının temelini atar. Sözkonusu oranlar kuramı, altıncı kitapta düzlem geometriye ve özellikle benzer şekillere, yedinci, sekizinci ve dokuzuncu kitaplarda, aritmetkte tamsayılara uygulanır. Çok karışık olan onuncu kitap, orandışı sayıları sınıflar; son kitaplarda da uzay geometriyi işler. Eukleides bunlardan başka, bir bakıma Stoikheia’yı tamamlayan Dedomena (veriler), Porismata (porizmalar), müzik orantılarını ortaya koyan Peri dhiaireseon (kanonun bölünmesi), Optika (optik) adlı yapıtlarla, koni kesitleri ve alanlarının bölünmesi üzerine yazılmış, ancak bu güne kadar ulaşamamış kitapların da yazarıdır.
|  anasayfa   |  sayfa başı  |   geri  |