Mustafa Kemal`in bildirisiyle işgal edilmemiş bölgelerde seçimler yapıldı. Seçimler sonrasında yeni seçilen milletvekillerine ek olarak 23 Nisan 1920 de ilk TBMM açıldı. Önce en yaşlı üye sınıfıyla Şerif Bey geçici başkanlığa getirildi. Daha sonra yapılan seçimlerde Mustafa Kemal TBMM`nin ilk başkanı oldu. TBMM’nin aldığı kararlarda, hükümetin kurulması kesinlikle gerekliydi. Geçici bir devlet başkanı tanınması, ya da padişah kaymakamı tanınması kabul edilemezdi. Egemenlik kayıtsız şartsız milletindi, TBMM`nin üzerinde hiç bir güç ve makam yoktu. TBMM, yasama ve yürütme yetkilerini kendinde toplamıştı.
TBMM ile yeni bir Türk devleti kurulmuştur. Meclis hükümeti esas alınmıştır. Kuvvetler birliği ilkesi benimsenmiştir. Yasama, yürütme, yargı gücü milletindir. Milli egemenlik kayıtsız şartsız milletindir. TBMM üstünde bir güç yoktur ifadesiyle İstanbul hükümeti yok sayılmış, ulusun ve vatanın kaderine el koyulmuştur.
TBMM yapılanmayı sağlayıp, kurumları oluşturduğu için Kurucu Meclis özelliklerine sahiptir. Ulusun yazgısına el koyup, Ulusal Kurtuluş Savaşını yöneten devamlılık arz eden organıdır. Bir devrim meclisi niteliğinde olup köklü değişimlerin oluşumunu sağlamıştır. Kararlarını oy çokluğu ile alıp yaşama geçirdiği için demokratiktir. Güçler birliği ilkesine dayalı olarak yönetime egemen olmuştur. Padişah ve halifenin görevine son verip, geleceğini belirleme yetkisine sahiptir.
İlk TBMM üyeleri farklı görüş ve düşüncede kişiler olmalarına karşın vatanın kurtuluşuna öncelik verip, önemli ülke sorunlarında tek vücut olmuşlardır. Sadece düşmanla savaş yöntemi konusunda farklı bir takım görüşler belirmiştir.
Birinci TBMM 23 NİSAN 1920 tarihinde açılmış henüz seçim süresini doldurmadan 1 Nisan 1923`te seçimlerin yenilenmesine karar vermiş ikinci meclis 11 Ağustos 1923`te açılmıştır. Birinci meclisin başarıp gerçekleştirdiği belli başlı işler vardır:
- Ulusun egemenliği sağlanmıştır.
- Ulusal bağımsızlığı gerçekleştirmiştir.
- 1921 anayasasını yapıp uygulamaya koymuştur.
- Düzenli orduyu kurmuştur.
- Hiyanet-i Vataniye yasasını çıkarmıştır.
- Ayaklanmaları bastırmıştır.
- İstiklal marşını kabul etmiştir.
- Mustafa Kemal`e başkomutanlık yetkisi verilmiştir.
- M.Kemal`e ve Fevzi çakmak`a Mareşal, ayrıca M.Kemal`e Gazi ünvanı verilmiştir.
- Saltanatın kaldırılmasını gerçekleştirmiştir.
- Kurtuluş savaşı sırasında yapılan antlaşmaları onaylamıştır. (Gümrü, Moskova, Kars, Ankara, Mudanya gibi.)
TBMM`nin açılmasından,M.Kemal`in ölümüne kadar TBMM beş çalışma ve seçim dönemi geçirmiştir. Bunlar;
1920-1923 birinci meclis
1923-1927 ikinci meclis
1927-1931 üçüncü meclis
1931-1935 dördüncü meclis
1935-1939 beşinci meclis
Birinci meclis, ulusal egemenliği be bağımsızlığı sağlarken, ikinci meclis daha çok devrimleri gerçekleştirmiştir.
İstanbul hükümetinin, işgalcilerin de desteğiyle Anadolu halkını Mustafa Kemal ve arkadaşları aleyhine kışkırtması, halkın yeniden savaşa girmek istememesi, bağımsız devlet kurmak isteyen azınlıkların harekete geçmeleri gibi doğrudan İstanbul hükümetinin çıkardığı ayaklanmalar, İstanbul hükümeti ve işgalci güçlerin kışkırtmasıyla çıkarılan ayaklanmalar, azınlıklar tarafından çıkarılan ayaklanmalar, Kuvva-i Milliyeciler tarafından çıkarılan ayaklanmalar gibi TBMM`ye karşı bir çok ayaklanma çıkmıştır. TBMM`de ayaklanmalara karşı bir çok tedbir almıştır. Ayaklanmalar Hıyanet-i Vataniye kanununa göre cezalandırıldı, İstiklal mahkemeleri kurularak hükümlüler infaz edildi, M.Kemal, Ankara müftüsünden aldığı fetva ile Ankara`daki yönetimin dine aykırı olmadığını ilan etti.
I. TBMM Damat Ferit Paşayı vatan haini kabul etti. İstanbul`la haberleşme kesildi. Bu ayaklanmaların sonucunda: işgal güçlerine karşı kullanılmak üzere toplanan silah ve malzemenin önemli bir bölümü bu isyanlarda harcandı, savaşın kesin zafere ulaşması gecikti, boş yere kardeş kanı döküldü, bu da itilaf devletlerinin işine yaradı. Ayaklanmaları bastıran TBMM`nin gücü ve otoritesi arttı.
|  anasayfa   |  sayfa başı  |   geri  |